|
mimar, bilgin, tıp uzmanı, jeolog,
fizikçi ve müzisyen kimliğiyle tanınan Leonardo Da Vinci'nin bundan 5
yüzyıl önce, ilk otomobili yaptığı eskizlerinden anlaşıldı.
Da Vinci'nin kendi
kendine giden otomobilinin bir başka özelliği de NASA'nın Mars'ta
inceleme yapmak için geliştirdiği Spirit isimli araca örnek olması.
ÇİZİMLERİ ANLAŞILAMADI
Sanatçı, mucit, mühendis, mimar, bilgin, tıp uzmanı, jeolog, fizikçi
ve müzisyen kimlikleri ile tanınan Leonardo Da Vinci, dünya
tarihinin 'en anlaşılamamış' dehalarından biriydi... Yüzlerce icat
yaptı, binlerce taslak çizdi... Ama, çizimlerindeki araçların ne
olduğu yüzyıllarca anlaşılamadı... Kuşkusuz anlaşılmayan araçlar
içinde en başta tarihin ilk otomobili yer alıyordu. İlk otomobilin
üretildiği 1894'ten yaklaşık 4 yüzyıl önce kendi kendine giden
otomobili tasarlayan Da Vinci'nin eskiz halindeki bu tasarımı son
yüzyılda birçok bilim adamı tarafından çözülmeye çalışıldı.
Evet, bilim adamları tam 5 kez Da Vinci'nin eskizinden yola çıkarak bu
otomobilin birebir giden versiyonunu yapmaya çalıştılar. Ama tüm bu
çalışmalar başarısızlıkla sonuçlandı. Çünkü da Vinci'nin tasarladığı
motoru bilim adamları tam olarak çözememişti. Da Vinci'nin yaylı
sistemle çalışan motoru, Leonardo'nun en önemli buluşlarından biriydi
ama uzun süre tarihçilerin gözünden kaçmıştı. Leonardo Da Vinci'nin, 5
asır önce çizdiği eskizle, bir çok otorite tarafından otomobilin de
mucidi olduğu iddia edildi. Üstelik bu iddia, NASA'nın Mars'taki aracı
Spirit'i üreten mühendislerin de destek verdiği bir çalışmayla
kanıtlandı.
Da Vinci'nin meşhur el yazmalarındaki (Codex Atlanticus) 812 numaralı
sayfayı mercek altına alan İtalyan akademisyen Carlo Perdetti ve
ABD'li robot teknolojisi uzmanı Mark Rosheim, ürettikleri aracı,
İtalya'nın Floransa kentindeki Tarih ve Bilim Müzesi'nde sergilemeye
başladı. Petrol yerine zemberekle çalışan araç, tıpkı oyuncak arabalar
gibi arka tekerlekleri kurulduğunda metrelerce yol alıyor. Uzmanlar,
sürücü bölümü olmayan tahta aracın, Rönesans dönemindeki ünlü
festivallerde, halkı hayrete düşürüp eğlendirmek için tasarlandığı
görüşünde. Ne var ki o günlerden günümüze kalan tek bir örnek yok.
Da Vinci'nin Fiat'ı
Floransa Tarih ve Bilim Müzesi Müdürü Paolo Galluzzi, ‘‘Da Vinci'nin
otomobil eskizinin bulunduğu el yazmasının üzerinde tek bir kelime
bile yoktu, sadece anlaşılmaz çizimler vardı. Bu tam Leonardo'luk bir
iş’’ diyor. 1452 yılında, Floransa yakınlarında doğan Da Vinci,
ardında uçan makineler, helikopterler, denizaltılar, tanklar ve
bisikletlere dair yüzlerce eskiz bırakmıştı.
Dan Brown'ın 'Da Vinci Şifresi' adlı kitabıyla yeniden popülarite
kazanan ünlü Rönesans adamının otomobilin de mucidi
olduğunu ilk iddia edense, 1905 yılında, araştırmacı Giralamo Calvi
oldu. Da Vinci'nin çizimlerinde, bugün kullandığımız 'kendinden itiş
güçlü' otomobillerin ilk izlerini gören Calvi, bazı çizimlere 'Da
Vinci'nin Fiat'ı' adını vermişti. Ancak bu eskizlere dayanarak
hakikaten de hareket eden araç yapmak için akademisyenler ve NASA
uzmanlarının katıldığı ortaklık gerekti.
Saat gibi çalışıyor
1 metre 68 santimetre boyunda ve 1 metre 49 santimetre eninde olan üç
tekerlekli araç, merkezindeki zembereklerin kurulmasıyla adeta bir
saat gibi çalışıyor. Basın önünde denenen araç zembereği boşalmadan 40
metre yol alabiliyor. Müze Müdürü Paolo Galluzzi, ‘‘Araç dıştan basit
görünse de, son derece karmaşık bir mekanizması var’’ diyor. Da
Vinci'nin 5 yüzyıl önce tasarladığı araç, Mars'ta kullanılan Spirit
isimle araca benzerliği ile dikkat çekiyor. Da Vinci'nin çizimleri
üstünde 8 ay süren çalışmalar sonucunda araştırmacılar otomobilin
tahta modelini yarattılar. Müzenin yöneticisi Paolo Galluzzi, Da
Vinci'nin otomobilinin, dünyanın tek başına giden ilk otomobili
olduğunu belirtiyor.
Da Vinci'nin otomobilinde saklanmış bir ipin belirli bir mesafede
serbest bırakılması ile hızlanma ve fren programlanabiliyor. Rönesans
festivalleri için düşünülen bu otomobilde, yaylı çocuk otomobilleri
gibi tekerlekler yay tarafından yönlendiriliyor. Galluzzi,
yüzyıllardır bilim adamlarının Da Vinci'nin çizimini çözmeye
çalıştığını belirterek, ‘‘Bir çok deneme oldu ama yaratılan araçlar
çalıştırılamadı. Herkes otomobilin iki büyük telli pim ile çalıştığını
düşünüyordu. Ama bunun tersine otomobil, kasnağın içinde bulunan bobin
telleri ile çalışıyordu’’ dedi.
Son yapılan model ise Sanat Tarihi Profesörü Carlos Pedretti
tarafından yapıldı. Pedretti eksizde anlaşılmayan çizimlerden bobin
tellerini belirledi. Amerikan robot bilim uzmanı Mark Rosheim'in
yardımlarıyla müze ilk olarak dijital modelini yarattı ve arkasından
ahşap modeli ortaya çıktı. Modelde bulunan programlanabilir hızlanma
mekanizmasıyla, dişli takımının arasına yerleştirilen tahta parçalar,
yayla giden otomobili ileri götürürken, önceden ayarlanan açılar ise
sadece sağa dönmesini sağlıyor.
‘‘Model çok mükemmel bir karmaşıklığı içinde barındırıyor’’ diye
konuşan Pedretti, ‘‘Dikkatli baktığınız zaman Marsta kullanılan Spirit
isimli araca çok benziyor’’ diyor.
|
